Co miasto w województwie śląskim może mieć wspólnego z Malediwami? Okazuje się, że całkiem sporo. Nazwę tę wymyślili przyjezdni, zachwyceni urokiem zbiornika Wydra znajdującego się w Parku Gródek. - Była tutaj jedna z największych w Europie cementowni, która wydobywała dolomit na potrzeby produkcji cementu. W jednym z tych wyrobisk powstały jeziorka, które mają charakterystyczną barwę - tłumaczy Marcin Tosza z Urzędu Miasta w Jaworznie.

Miejsce otacza soczysta zieleń, tu tworzony jest również Ogród Botaniczny. Zieleń zajmuje zresztą ważne miejsce w symbolice miasta. Jednym z tych symboli jest oczywiście herb. Na białej tarczy widnieje wizerunek zielonego drzewa, jaworu, przy którym stoją drwale dzierżący siekiery oparte o pień. Ma to związek z pewną, krążącą legendą. - Król przejeżdżał przez Jaworzno i zapytał drwali, gdzie jest. Oni źle zrozumieli i odpowiedzieli, że "jawor rżną". Stąd też wzięła się nazwa miasta - usłyszał reporter "Lata z Radiem".

Ochronić chomika europejskiego przed wyginięciem

Dziki chomik europejski jest jednym z najmniej poznanych gatunków w Polsce, a zarazem występującym tu od zawsze. - Po pierwszym zlodowaceniu przyszły do Polski. Przeszły przez Bramę Morawską, także są tutaj dłużej niż nasz gatunek - zauważa gość "Lata z Radiem". Wyglądem bardziej przypominają świnkę morską, osiągają do trzydziestu centymetrów. - Są tu przynajmniej od 50 tys. lat. Bardzo możliwe, że spotkały jakiegoś neandertalczyka - zwraca uwagę i dodaje, że były one wykorzystywane wówczas również w celach kulinarnych.

Chomik europejski nie ma zbyt wiele wspólnego z popularnymi chomiczakami. Były momenty, gdy z uwagi na nazbyt rozrośniętą populację mocno go zwalczano. Efekt? Dziś, gatunek ten jest poważnie zagrożony wyginięciem. - Początkowo objęliśmy ochroną prawną teren, na którym chomiki europejskie występują. To jednak nie było wystarczające. Musieliśmy podjąć również działania związane z ochroną czynną. Po badaniach genetycznych wyszło, że populacja jest odizolowana i dochodzi do chowu wsobnego - tłumaczy Marcin Tosza.

Podobne działania ochronne mają miejsce w kilku państwach na świecie, ale w Polsce Jaworzno jest jedynym miastem dbającym o ochronę chomika europejskiego. 

Łapacz słońca

W grudniu 2020 roku w Jaworznie oddano do użytku pierwszą farmę fotowoltaiczną TAURONA. Jej moc to 5 megawatów. - Gdy ją oddawaliśmy, była największa. Teraz już nie jest taka, ale wciąż mamy ambicje - mówi Daniel Sierakowski, prezes Zarządu Fundacji "Energetyka na Rzecz Polski Południowej". Obecnie budowana jest kolejna, większa farma: 100-megawatowa. - Pierwszy etap to będzie 37 megawatów. Planujemy zakończyć go w październiku 2023 roku - słyszymy.

Gniazdo na słupie

Wedle ludowych podań bocian przynosi niemowlęta i szczęście. Problem pojawia się w chwili, gdy ptaki te zakładają gniazda na słupach energetycznych. Stąd pomysł na akcję ratowania bocianów. W Jaworznie mogą liczyć na specjalne platformy. - Mamy ponad 2200 osobników. Co roku weryfikujemy tę liczbę, ponieważ ona się zmienia. Bociany migrują, czasami nie wracają do Polski - tłumaczy Agata Kotapka z TAURON Dystrybucja. 

Na platformach ptaki budują gniazda. Platformy przeważnie ważą kilkadziesiąt kilogramów, ale mogą ważyć też nawet półtorej tony. Same bociany bywają bardzo różne. - Są osobniki bardzo inteligentne, bardzo szybkie i sprawne, a są też wolniejsze, bardziej refleksyjne. Generalnie jednak są to drapieżniki, a więc ptaki, które w sposób aktywny muszą znaleźć sobie pokarm - wyjaśnia ornitolog, dr Kazimierz Walasz.

CZYTAJ TEŻ:

• MAGIA, NATURA I JAĆWINGOWIE. SUWALSZCZYZNA OKIEM ARTURA URBANOWICZA
• PILICA I JEJ SKARBY. "LATO Z RADIEM" W TOMASZOWIE MAZOWIECKIM

Sponsorem audycji był TAURON

***

Tytuł audycji: Lato z Radiem

Prowadziła: Agnieszka Kunikowska

Reporter: Roman Czejarek

Goście: Marcin Tosza (Urząd Miasta w Jaworznie), Daniel Sierakowski (prezes Zarządu Fundacji "Energetyka na Rzecz Polski Południowej"), Agata Kotapka (TAURON Dystrybucja), dr Kazimierz Walasz (ornitolog)

Data emisji: 7.07.2022

Godzina emisji: 9.00-12.00

mg